Mayıs 2019 BES Fon Değişiklikleri

Mayıs 2019 BES Fonlarında Mevzuat Değişiklinin Piyasalar ve Ekonomi Üzerine Etkisi 

Durum tespiti:

BES de genel toplam fon büyüklüğü 94,5 Milyar TL, toplam katılımcı sayısı 6,81 milyon kişiden oluşuyor. 30 Mayıs 2019 tarihi itibariyle BES fonlarında MK oranları %10 hisse, %28 Tahvil (DİBS) den oluşuyor.

Otomatik katılım yolu İle gelen para yukarıdaki toplamın içinde olmak kaydı ile 6 Milyar TL ve 4,8 milyon kişi olmaktadır.

Mevzuatı değişen fonların portföyleri ise:

Tüm likit fon toplamı : 10,5 milyar TL

Tüm standart fon toplamı : 7,6 milyar TL

Tüm Devlet Katkısı fonu toplamı : 11,5 milyar TL 

BES Fonlarındaki Değişiklikler :

1-Devlet katkısı fonunun enaz %10’u BİST de hisse senedine ayrılacak.

Devlet katkısı fonunda toplam 11,5 Milyar TL bir para olduğunu ve %6,51 hisse senedi olduğunu hatırlatalım.

Hisse alınabilir ek TL miktarı 400 milyon TL olarak hesaplanabilir.

2-Standart Fon enaz %10 ve en çok %30 Hisse Senedi alabilir.

30 Mayıs 2019 tarihinde Toplam 7,6 milyar TL 250 milyon TL ve % 3,3 hisse senedinde bulunuyor. 

Hisse senedine ayrılabilecekler ek tutar enaz 750 milyon - ençok 2,25 milyar TL 

3-Para piyasası likit fon en az %25 DİBS alabilir.

30 Mayıs 2019, 10,5 milyar TL Likit fonda para var ve bunu. % 1,14 ile 107 milyon TL DİBS de bulunuyor.

Bu durumda ek olarak DİBS ye ayrılabilecek tutar, 2,3 Milyar TL olmaktadır.

Sonuç :

1- Standart fon ve Devlet katkısı fonuna toplam en az 1,1 Milyar TL en çok 2,5 milyar TL hisse alınabilir. (31/7/2019 tarihine kadar)

Etkileri : 

A- Borsa İstanbul günlük işlem hacmi 6-7 milyar TL civarında, iki ay da gelecek maksimum 2,5 milyar TL pozitif bir etki yaratır. Bu durum ilk anda oluşur ama bu etki bana göre geçicidir.

B-“Borsada beklentiler alınır ve gerçekler satılır” diye bir söz vardır. Kısacası ucuz fiyattan uzun dönem için hisse seçerek yatırım yapmak tabiki kazançlıdır. 

Fakat sonuç olarak bilanço rakamları makro ekonomi verileri orta vadede düzelmeden borsa düzelmez ve toparlanmaz.

Sadece uzun dönemli yatırımcılar için uygun fiyattan portföy oluşturma imkanı oluşur. 

Bu arada eski bir banka hazine ve fon yöneticisi olarak ülkede Ekonomi İle ilgili SİSTEMATİK RİSK oluştuğunu hatırlatmam lazım.

Bence bayrama kadar “körler sağırlar birbirimizi ağırlar” durumundayız, sonrası belirsizlik deryası.

2-Para piyasası likit fonlar ek 2,3 milyar TL   HB/DT (DİBS) yani hazine bonosu devlet tahvili alabilecek bir imkan ortaya çıkar. 

Etkileri : 

A-Devlet 2,3 milyar TL ek borç alır ve faizlerin düşeceği umulur teorik olarak.

B-Faizleri düşürme gibi bir etkisi bence olmaz, 

C-Bu kaynak harcanır veya piyasaya bir şekilde verilirse ekonomik canlanma ve büyüme etkisi de yaratmaz ama enflasyonun artmasına etkisi olur. 

D-Bu işlem sadece krizin ortasında sadece ama sadece bayrama kadar bir nefestir.

E-Bu karar İle Likit Fonlar çok ama çok önemli bir özelliğini kaybetti, bu fonların portföyünde %87 ters-repo vardı ve faiz artışından ve azalışından etkilenmezdi, yani riski en düşük fon ve ana para garantisi olan bir fondu. 

Biz bu fona yatırım aracı olarak bakmaz, BES de risk yönetim aracı derdik. 

Şimdi bu özellik kayboldu portföyüne doğrudan DİBS koyduğunuzda Faizler arttığında fonun değeri azalacak. 

Kısaca artık faiz riski taşıyan bir fon haline geldi.(BES fonu 16 yıl sonra özelliğini kaybetti, sistemi bozuldu haber vereyim)

F-Likit fonun portföyünde şimdiye kadar ters-repo vardı ve  %87 oranındaydı. Şimdi finans bilgilerinizi hatırlayın lütfen. 

Fonlar ters-repo işlemini DiBS karşılığı yapılıyordu. Şimdi Bu DİBS lere ihtiyaç kalmadına göre i, bu DİBS şer piyasada satılmaya kalkılırsa faizler yükselme etkisi oluşur ve ek 2,3 milyar TL yeni DİBS almanın da bir etkisi olmaz 😎 

“sıfıra sıfır elde var sıfır” 

Tarım ve sanayi de üretim üretim üretim artmadıkça, tasarruf yapılmadıkça, israf devam ettikçe 3-5 milyar TL para yaratacağım diye 16 yıllık BES sistemini sakatlananın ve güvensizlik yaratmanın anlamı yoktu ama oldu.

Erman Dinçel 

Ekonomi Danışmanı & Eğitimci