7 Aralık 2015 Pazartesi

2016'ya girerken Bireysel Emeklilik Sistemi ( BES ) ve Değişiklikler

2016 Yılına girerken Bireysel Emeklilik Sistemindeki Değişiklikler ve Piyasalar ile İlgili Beklentiler

Hepimizin malumu 2016 yılının ilk günü BES'de bazı değişiklikler olacak öncelikli olarak bu değişiklikleri sizler ile paylaşmak daha sonra da bunun yorumunu yapmak istiyorum, daha sonra ise ekonomik gidişat ve piyasalar ile ilgili beklentilerimi yazacağım.

Kendinizi bu karikatürdeki gibi bulmak istemiyorsanız gençken birikim yapmaya başlayın derim :)

9 Kasım 2012 de yayımlanan BES Sistem Yönetmeliğinin bazı maddeleri, 25 Mayıs 2015’de değişiklik Yönetmeliği ile yeniden tarif edilmiştir.  Değişen maddeler ilk yönetmeliğin 20-21 ve 22. maddeleri yani BES kesintiler faslıdır.

30 Kasım 2015’de ise bu değişiklik Yönetmeliği nasıl uygulanır? diye bir de uzunca Genelge yayımlandı.

Sırayla yazacak olursam: 

1-Değişiklik genelgesinin ek tabloları var , bu ek tablolar sırayla ek-2 yeni fon kesinti tablosu, ek-3 giriş aidatı, yönetim gideri ve ek yönetim gideri yeni azami kesinti tablosu ve Ek-4 tablosu ile 6.yıldan sonra kesinti iadesi tablosu olarak BES kesintileri yeniden tanımlanmış.

2- Dikkat Düzensiz Ödeme diye bir tarif var ve işin püf noktası burada, düzensiz ödeme yapıldığında veya BES birikiminiz brüt yıllık asgari ücretin 10 katına çıktığında,  Ek-3  kısıtlama tablosu kalkıyor ve emeklilik şirket istediğini kesintiyi Giriş Aidatı ve Yönetim Gideri Kesintisi altında uyguluyor ve çok çok dikkat işte bu noktada artık limiti de Emeklilik Şirketi belirliyor.

Yorumlarım: 

1-Bu ne demek? Düzenli ödeme yapacaksınız veya 1-2 defa aksatsanız da birşey olmaz demek. 

Ayrıca Dikkat birikiminiz de yaklaşık 140 bin ile 150 bin TL'yi aşınca Giriş aidatı veya Yönetim Gideri Kesintisi adı altında kesinti devreye girebilir.

2-Diğer taraftan 6. yıldan itibaren ilk 6 yılda yapılan kesintiler yavaş yavaş iade edilecek bunun da bir sistemi var  ve bunu da tablo 4 gösteriyor demekteyim.

Profesyonel olarak BES ile ilgilenen dostlarım, EGM'nin internet sitesinden yukarıda tarih ve adlarını verdiğim yönetmelik ve ekleri olan tabloları kendi bilgisayarlarına indirip okuyabilirler.

3-Ekonomik gidişat 2016'ya gelince, Faizlerin artırılması riski önümüzde durmaktadır, eğer faizlerin artırılması istenmez veya bu konuda bir karar alınarak baskı altına alınırsa döviz kurunun artması kaçınılmaz olacaktır. Bunun için 1 USD 3.60 ilk hedef olacak.

Diğer taraftan reel sektördeki daralma devam ediyor kısacası durgunluk devam ediyor, evet seçimlerin olması piyasalara bir istikrar beklentisi getirdi ama Türkiye ve çevre ülkeler ile yaşanan olaylar, savaşlar ve bu anlamdaki gerginlik zor olan para girişini de olumlu etkilemiyor ve etkilemeyecek görünüyor. 

Kısaca ekonomi yönetimi olarak pek de kolay olmayan ve oldukça sıkışık
ve risk yönetimi yapılmasına devam edilmesi gereken günler bizi beklemekte. Bu sebeple BES'de fon seçenlerin tereddütsüz Dengeli ve Esnek fonlar da olmalarını şiddetle öneririm.

Sigorta sektöründe Elementer tarafta, risk gerçekleşince tazminat ödeme sistemi, acente sistemi ve komisyon sistemi konusunda tartışmalar devam etmekte. 

Diğer taraftan Emeklilik ve Hayat Branşında ise yukarıda bahsettiğimiz kesintilerin azalmasından dolayı emeklilik şirketleri açısından kazanç azalmakta ve yüksek hacim ile ve büyük müşteri kitlesi olan kurumların şansı devam ederken diğer orta ve küçük ölçekli şirketlerin ise daha seçici ve daha maliyet öncelikli yönetilmesi gereği ortaya çıkmakta. Bunun bir başka anlamı da BES'de önümüzdeki günlerde yeni birleşme ve satın almaların olabileceği anlamına geliyor. 

Bir başka dikkat çeken konu ise Emeklilik sektöründe satış kanallarının  da artık değişmesi gerektiği gerçeğinde yatıyor, bunun başlangıcı ise daha kalifiye satıcıların olması ve sektörün eski sigorta satış yaklaşımında bulunan eleman ve satış kadrolarını değiştirme ihtiyaçlarıdır. 

Hala Emeklilik sektöründe yeterince bilgili BES aracısı bulunmuyor ve hala bu ürün yeterince bilgi ile satılmıyor. Halbuki müşterilerin ve halkın daha detaylı bilgi ihtiyacı ortada durmaktadır. Belki Hazine bu konuya da bir el atmak ister.

BES'de Devletin sağladığı destek devam edecek bu konuda bir tereddüt olmadığının da altını çizelim.

Sıra geldi ekonomi yorumuna: 

Seçimler de bittiğine göre, Hükümet de kurulduğuna göre artık ekonominin toparlanması için ciddi reformlara ihtiyacı olduğu  da tartışılabilir:

( buradaki kastım bu problemlerin tamamen %100 çözümü değil, neden biliyormusunuz? çünkü Dünya'da artık bu tip karma ekonomik modellerden daha insan odaklı modellere doğru  veya reformlara doğru bir eğilim var, ABD'de Demokratlarda Berinie Sanders veya İngiltere'de İşçi Partisinin söylemleri veya Yunanistan da bile Çipras fantazisi var, onun için bun dan bizim de etkilenmemiz söz konusu olamaz bakalım ne zaman bizim partilerimiz de programlarına bu tip reformları ciddi biçimde koyacaklar )

Şimdilik reformların neler olabileceğine gelince:

1-Bunlardan birincisi banka borçlarının öncelikle firmalar için ve özellikle KOBİ'ler için yeniden yapılandırılması, Kredi kartı borçlarının daha sonra yapılandırılması ve bu iki alanda BDDK nın kurum ve kişi bazında kredi veya kredi kartı adeti ve limiti konusunda sınırlandırmalar getirmesi ve ekonomi yönetimin de yapılandırılacak bu kredilere dışarıdan hazine garantisi ile kaynak bularak bunu bankalar sunması ve Bankaları buna zorlaması.

2-Yeniden ciddi biçimde SGK ve Vergi affı gündeme gelmeli ve bu tip borçlar da eskileri ile birlikte yaniden yapılandırılması.

3-Aşırı vergilendirme sisteminden beş yıl içinde vazgeçilme ile kayıt dışının artık affedilmeyeceği konusunda ciddi kararlar alınmalı, kanunu çıkarılmalı ve uygulanmalı. Kısaca piyasaların güvene ve ciddi önlemlere ihtiyacı var.

4-2023 yılı hedefler gerçekçi olarak yeniden revize edilmeli, 

A-Gerçekçi ve G20 ülkelerinin büyüme oranları da dikkate alınarak büyüme hedefleri konulması lazım ve buradan hareketle 2023 hedeflerinin revize edilmesi lazım.
B-İthalat ve İhracat hedef rakamları birlikte ve gerçekçi olarak tahmin edilmesi ve bu tahmin modelinin, büyüme varsayımlarının neler olduğu kamuoyuna açıklanmalı. 
Yani demem o ki hayal kurmak güzel ama dayandığı varsayımları iş dünyasının bilerek hareket etmesi de önemli. 
C- Aynı şekilde TCMB para politikası hedeflerini  2016 yılı başında sadece 2016 için değil önümüzdeki 5 yıl için açıklarsa, yani faiz ve kur beklentilerini açıklarsa ve Hükümet de ve tüm siyasiler de buna destek olursa bir piyasaların bir güven sorunu kalmayacağı gibi bu konuda spekülasyonun da önüne geçilmiş olacaktır.Yabancılar için de fon sağlayanlar içinde bu güven çok çok önemli.

Tabiki yapılacak çok iş var ama bu yazımda siyasete girmeden sadece ekonomik gerçekler ve sigorta ve Emeklilik sektörü için de duygusal olmayan profesyonel yaklaşıma ihtiyaç olduğunun altını çizerim.

Saygı ve sevgiyle kalınız,

Erman Dinçel

7 Aralık 2015, İstanbul