BES 'de YENİ ADIMLAR ve 2013'de YENİ SİSTEM de bilmem gerekenler

Yeni Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) hepimiz için, ülkemiz için hayırlı olsun

2013'e bir şey kalmadı, iki hafta sonra yeni yıldayız, Aralık ayının son haftası medyada BES ile ilgili tanıtım kampanyaları ve yoğun biçimde yeni reklamlar izleyeceğiz, bütün ülke BES'de bir değişiklik olduğunu anlayacak, yani kısacası; ' Sağır Sultan Bile Duyacak' , ben de bu blog yazımda;

Birinci Bölüm de - BES ile ilgili haberleri duyanların BES ile ilgili hemen emeklilik şirketleri ile muhatap olmadan önce bilgilendirmek istedim. Hızla ne yapacaklarına dair bir yol göstermek istedim

İkinci Bölüm de - BES'i tanıtan ve ürünlerini satan emeklilik sektöründe çalışanlar, acenteler, acente bankalarda çalışan, BES aracılarına, danışmanlarına ve uzmanlarına, satış kanalı yöneticilerine,

Bir aday müşteriye yaklaşım stratejisi anlatmak istedim.

Birinci Bölüm - 'ufak at civcivler yesin'

Bu yazıyı okuyanlara sabırlar diliyorum, yazım uzun olacak ama bu yazıyı okuduktan sonra print edip buzdolabınızın üzerine, masanızın başına, 2013 ajandanızın içine yapıştırmanızı ve el altında bulundurmanızı da dilerim.

Tabiki yeni BES yaptıracaklar ve halen sistemde bulunan 3 milyon katılımcı için yazıyorum;

a)    BES'e tekrar hoş geldiniz, 2013 yılbaşından itibaren sistem değişiyor ve siz de bu sisteme dâhil olmakla ve kalmakla kesinlikle pişman olmayacaksınız ancak daha bilinçli biçimde 'Emeklilik Yatırım Fonu' seçmeniz, haklarınızı bilmeniz ve ne kadar birikim yapacağınız konusunda fikir sahibi olmanız kaydı ile,

b)    2013'de BES'e yapılan her katkı payı ödemesi için Devlette aynı anda %25 ödeme yapacak, Devlet bu ödemesini kişi başına yapacak,

c)    Sizin kaç tane emeklilik sözleşmeniz olursa olsun, Devletin kişi başına yapacağı bu ödeme için tabiki yıl içinde bir üst limit var. Bu üst limit yıllık asgari ücretin %25'ini geçemeyecek.

Örnek; Yıllık asgari ücretin toplam 11.200 TL olduğunu düşünelim ( düşünelim diyorum çünkü 2013'ün asgari ücret rakamları henüz ilan edilmedi) bu durumda kişi BES'e ne kadar katkı payı öderse ödesin Devletin desteği bu örnek rakamın %25'ini yani 2800 TL'yi yıl içinde aşamıyor. Tabiki kişiler daha fazla ödeme yapabilirler ama Devletin bir yıllık desteği bu 2800 TL aşamıyor. ( aman dikkat bu rakam sadece bir örnek )

d)     Parayı ödediğiniz anda %25 kazanç sağlamak çok güzel bir performans ama unutmayın Devletin sizin için ödediği bu para ile aldığınız fon paylarının tamamını BES den emekli olunca yani 10 yıl sistemde KALMA ( ödeme yapma şartı kalktı) ve 56 yaşı tamamlamayla hak edersiniz. Arada ayrılmak isterseniz BES'de kalma sürenize bağlı olarak Devlet katkısı ve nemasını hak ediyorsunuz bunun bir hesap tablosu var ona göre hesaplanıyor. ( 3-6 yıl, 6-10 yıl ve 10 yıl üstü ile emeklilik ayrı ayrı hesaplanıyor)

e)     Devletin ödeyeceği bu %25 için 2013 bütçesinden kaynak ayrıldı mı? Evet, ayrıldı ve kanun diyor ki ayrılan bu kaynağı devlet başka bir alanda kullanamaz yani yılbaşından itibaren %25'iniz hazır sizin ödeme yapmanızı bekliyor olacak.

f)      Bunun bana ne faydası var? Birikim yapacaksınız, hem de %25 başlangıç kazancı ile bunu yapacaksınız, uzun vadeli bir birikim sistemidir BES sakın 1-2 yıl için hayal kurmayın, en az 10 yıllık bir birikim vizyonu ile hatta mümkünse 56 yaşına kadar para biriktirmek üzere yola çıkın. Bunun emeklilik zamanınız için bir birikim olacağını unutmayın. Hayat bu tabiki para sıkışıklığınız olursa sistemden çıkar birikimleriniz alırsınız, bu sebeple tek bir sözleşme yerine taktik olarak en az iki sözleşme yapmanızı tavsiye edebilirim.

g)     Bu işin Devlete faydası var mı? Olmaz mı? Var tabiki, diyelim ki siz 150 TL katkı payı ödediniz Devlet ‘de %25 olan 37,5 TL'yi sizin adınıza ödedi, birikiminiz 187,5 TL oldu. Birikiminiz içi tercih ettiğiniz fona bağlı olarak bu rakamın çok büyük kısmı fonlar kanalı ile yatırıma sevk edilecek ve sonuçta Devlete uzun vadeli kaynak olacak, yani 140-160 TL si uzun vadeli tahvil olacak. Bunun anlamı Devlet 37,5 TL yatırarak bu rakamın 4 katı kadar uzun vadeli borç bulmuş olacak. Yani kazan kazan politikası, BES sistemini gönül rahatlığı ile kullanınız ve sisteme giriniz, arkasında başka fantezi olduğunu düşünen karamsar veya paranoyak bir fikriniz varsa belirtiniz cevaplayalım. İlk 10 yılda BES’de 19 Milyar TL ( 10 milyar dolar ) birikti, önümüzdeki ikinci 10 yılda birikim rakamı 80-100 Milyar dolar seviyesinde olacak.

h)     Rica ediyorum BES ile ilgili sorularınızı emeklilik şirketlerinin lisanslı BES uzman ve danışmanlarınız sorunuz. Ortalıkta sosyal güvenlik uzmanı olarak bulunan, TV'lere çıkan, gazetelerde tezgâh açmış, kerameti kendinden menkul tiplere, BES sorusu sormayınız. Sosyal güvenlik uzmanlığı ayrı konudur, BES uzmanlığı ayrı konudur. Ülkemizde hem BES hem de aynı anda Sosyal Güvelik uzmanı olabilen çok çok az kişi var, bunun nedeni sosyal güvenlik konusunun uzmanları, sigorta ve emeklilik mevzuatına çok hakim değiller ayrıca bu uzmanlar sermaye piyasası mevzuatına hiç hakim değiller, bilgi düzeyleri kulakta dolma. Sermaye piyasası mevzuatını bilenler bile söz konusu yatırım aracı emeklilik fonu olunca durup bir düşünmeleri, bunun mevzuatı ayrıca okuyup anlamaları falan gerekir. Hal böyle olunca sosyal güvenlik uzmanları kendi konuları dışındaki bu özel alan için eğer BES lisanslı değillerse, üniversitelerde bu konuda akademik çalışmaları yoksa veya Devlet kurumlarındaki uzmanlardan değillerse konunun uzağındalar demektir, tabiri caiz ise ‘dış kapının mandalı’ durumundadırlar.

i)       Sizlere iyi başka haberlerimde var, BES için yapılan kesintilerde olağan üstü düşürüldü. BES'deki üç kesintiden 'Giriş Aidatı' brüt asgari ücret kadar oldu ama zaten ülkemizdeki 650 emeklilik planından sanırım büyük çoğunluğunda girerken giriş aidatı alınmıyor veya çıkışa bağlı ertelenerek uygulanıyor, 'Yönetim Gideri Kesintisi' %8'den maksimum %2 ye düştü yani en çok ödediğiniz paradan %2 kesilir ( Devlet zaten anında %25 ödüyor unutmayın) ve son olarak 'Fon Yönetim Ücreti' günlük yüz binde 10'dan aşağıya fon tipine bağlı olarak dörtte birine indi yani yıllık hadi ortalama oda %1-2 kesilir diyelim bu durumda hala çok ama çok iyi performans yapmış durumda olacaksınız.

j)       Peki, bizim bir şey yapmıza gerek var mı? Hayır, yok yılbaşından itibaren kendiliğinden tüm bunlar işlemeye başlayacak. Sadece fonlarınız daha bilinçli seçin, en az 10 yıl birikim yapmayı hedefleyin, 'Likit Fonun' kullanımını ve amacını BES aracınızdan tam öğrenin veya bu blog da yazdığımız yazılardan bulup okuyun. Unutmayın Likit Fon BES'de bir yatırım aracı değildir, bir risk yönetim aracıdır, sakın kendinizi kandırmayın, Likit Fon bir çeşit birikimleriniz koruyacağınız güvenli limandır.

k)    Şimdi BES zamanı;

v  Uzmanınızı arayınız, uzmanınız yoksa emeklilik şirketinin çağrı merkezini arayınız,

v  Ödemelerinizi ayarlayınız?

v  İmkânınız varsa tüm aile fertlerinizden 18 yaşın üstünde olanlar için BES yaptırmayı planlayınız?

v  İmkânınız varsa, 1-2 tane farklı sözleşme yaptırınız,

v  Yatırımlarınız için seçeceğiniz fonlar için uzman veya danışmanınızdan yardım isteğiniz. Size sorulduğunda ‘hangi fondasın?’ cevap verebilir olun ve fonun performansını da izleyin.

v  Uzmanınıza emekli olduğumda bugünkü değer ile ne kadar birikimim olur diye sorunuz? Unutmayın uzmanın söyleyeceği rakamlar iyimser ve kötümser olacak ama bu getiri garantisi anlamı taşımayacak, yani size fikir vermek için olacak.

v  Uzmanınıza bu kadar birikimim olursa emeklilikte gelir sigortası maaşım veya programlı geri ödememeden ödemelerim ne olur? diye de sorunuz?

v  Yukarıdaki son üç soruya cevap veremeyen bir uzman var ise hemen ya başka bir uzman bulunuz veya kendiniz EGM'nin internet sitesinden bu birikim miktarı ile maaş ve ödeme miktarının hesabının demosunu veya simülasyonunu kendi kendinize yapınız.

v  Emeklilik şirketlerinin çağrı merkezlerinden yardım alınız, unutmayınız karşınızdaki her bankacı, her sigortacı, her sigorta acentesi, her sosyal güvelik uzmanı BES lisanslı uzmanı değil, karşınızdaki danışmana ' kardeşim senin BES lisansın var mı?' diye sorunuz, kem ve de küm ederse, lisanslı birisiyle görüşmeyi talep ediniz. Size BES aracısı olduğunu ispat edemeyen, kimliğini gösteremeyen adam ağzını açıp BES anlatamaz, satamaz unutmayınız ve böyle birisinin size yorum yapması dahi kanunen uygun değildir bunu da unutmayınız.

v  Özet olarak tanıdığınız banka şubesi müdürü, bankacı arkadaşınız, sigortacı dostunuz BES'den anlamasa bile yarım yamalak bilgileri ile size BES anlatmaya kalkarsa bunun tabiri caiz ise enaz 'geyik' olduğunu ona kibarca söyleyiniz ayrıca ' ufak at civcivler yesin' deyiniz:)))).........

l)       Başka, başka BES değişiklikleri ve yapmam gerekenler var mı?

v  29/08/2007 ile  29/08/2012 arasında BES den ayrılanlar anaparaları üzerinden kesilen vergiyi ( stopajı ) geri alıyorlar. Bu konudaki son başvuru tarihi 29/08/2013 unutmayınız. Emeklilik şirketinin çağrı merkezini veya bes aracınızı arayarak başvuruyu nasıl yapmanız gerektiğini öğreniniz.

v  29/05/2012 ile 29/06/2014 arasında BES'den emekli olmadan ayrılanlara, 31/12/2014'e kadar Devletin %25 lik desteği olmayacak unutmayınız. ( bir çeşit ceza )

v  1 Ocak 2013'den önce BES yaptırıp, sistemde bulunanlar için ve BES'de bulundukları süre 3 yıldan fazla olanlar, Devletin katkı payını bir, iki veya 3 yıl erken hak etme imkânları olacak bunu da unutmayın. ( bir çeşit ödül )

v  BES sistemi özellikle emeklilik dönemi imkânları açısından önümüzdeki dönemde ürün çeşitliliği çok artacak unutmayınız, bu dönemin özelliklerini tam öğrenirseniz başka birikimleriniz de bu sisteme yönlendirip emeklilik sisteminin yarattığı vergi kalkanını kullanabilirsiniz.

v  Çalışıyorsanız, işvereninizin sizin için yapacağı, BES ödemeleri ve sigorta ödemelerinin sizin brüt kazancınızın %15'ini geçmemek üzere işverenin ödediği  Kurumlar Vergisi Matrahından düşebileceğini ayrıca yanında çalışanların BES ödemesini yapan şirketlerin işveren SGK prim matrahından da indirim olacağını unutmayınız.

v  Fonlarla ilgili çok çok detaylı bilgi istiyorsanız almayı düşündüğünüz fonun ‘Fon İç Tüzüğünü, 'Halka arz izahnamesini ve Sirkülerini' BES aracısından talep edip okuyunuz. Size bunu dokümanları elden teslim etmek zorundalar ve tüm bu bilgiler zaten emeklilik şirketlerinin internet sitelerinde de mevcut bu bilgiler.

v  2013 yılbaşından itibaren emeklilik şirketleri her üç ayda bir kez tüm müşterilerine fonlar, piyasalar, riskler ve fon performansları hakkında bilgilendirmek zorundalar bunu da unutmayınız

 İkinci Bölüm; ' danışmana ‘danışman’ demem, e-beas sınavını kazanmayınca'

Sevgili Lisanslı BES uzmanı, danışmanı arkadaşlarım ve dostlarım aşağıdaki listeyi de sizin için çıkardım, BES'i nasıl anlatmalı, nasıl doğru tanıtmalı ve satmalıyız?

     a)    Yukarıda birinci bölümde anlattığım katılımcıların bilmesi gereken konuları ile tam detayını biz de bilmeli ve yeni uygulamaları tam öğrenmelisiniz,

   

b)    Şirketimizin planlarında yaşanacak değişiklikleri de tam öğrenmeliyiz, emeklilik planları Mart 2013 sonuna kadar yeni halleri ile Hazineye onaylatılıp EGM'de kayıt altına alınıyorlar hatırlayınız.

c)    Vergi yasalarındaki değişiklikleri tam öğrenmenizi özellikle tavsiye ediyorum, buradan yeni kurumsal satış stratejisi geliştirebileceğinizi görebiliyorum.

d)    BES kesintilerinin yeni halini tam bilmeniz gerekir, BES'i ilk defa birisine anlatıyorsanız;

v  Uzun vadeli bir birikim modeli olduğunun altını çizerim,

v  Devlet teşvikinin uygulama biçimini anlatırım

v  İşverenin teşvikini katılımcı adayına anlatırım

v  Emeklilik sözleşmesinin özelliklerini anlatırım ki haklarının neler olduğunu bilsin

v  BES de birikim yaparken ve çıkarken-emekli olurken uygulanacak vergi teşviki ve vergi oranlarını anlatırım.

v  Uzun yıllar boyunca vergi vermeden birikim yapmanın, doğrudan hisse senedi veya başka bir yatırım aracı almakla farkını hem anlatırım hem de hesaplayabilirim.

v  Emeklilik fonlarının özelliklerini yani portföylerinde bulunan yatırım araçlarını ve oranlarını ( yüzdelerini ) tam olarak bilirim ve anlatırım.

v  Emeklilik fonlarının risklerini anlatırım,

v  Katılımcı adayına birikimi tahmin ederim ve kendisinin bu tahmin modelini nasıl kullanacağını hem kendi şirketimin internet sitesi hem de EGM'nin internet sitesini kullanarak anlatırım.

v  Katılımcı adayının emeklilik planını hazırlayabilirim, kaç yaşında SGK'dan emekli olacağını, BES den emekli olacağını, emekli olduktan sonra ortalama yaşam süresini, emeklilik-yaşlılık döneminin özelliklerini ve emeklilik te bütçesinin ne olacağını hesaplayabilirim, bu dönem için birikim miktarını da hesaplayabilirim. Tüm bunları ‘ Yarına Övgüde ‘ sekiz aydır yazıyorum lütfen önceki blog yazılarını okuyunuz.

v  Emekliliğe kadarki dönemde katılımcının birikim ihtiyacını ve diğer risklerine bakarak yaşam için gerekli sigorta ürün ihtiyacını tespit edebilirim ve bunu fark yaratarak anlatabilirim.

e)    BES aracısı olarak benim ne kadar çok bilgimin olduğunun bilinmesi ve benim egomun tatmin edilmesinin önemli olmadığını, katılımcı adayının ihtiyacının ve bütçesinin, yaşam tarzının, kişilik özelliklerinin, emeklilik beklentilerinin önemli olduğunu bilirim, ego mu kontrol altında tutarken katılımcının ihtiyacı olan bilgiyi anlatırım.

f)     BES mevzuatında sadece değişim yok mevzuatta kaldırılan uygulamalar var bunları da öğrenirim,

g)    Katılımcıya lüzumsuz, gereksiz, faydasız, vakit kaybına neden olacak bilgi ve detayı anlatmam sadece yukarıdaki anlatmam gerekenleri onun ihtiyacı doğrultusunda sunarım. Canım 'geyik' yapmak istiyorsa, danışmanlık hizmetimle 'geyik' hizmetimi kesinlikle ayrı ayrı sunarım.

h)    Yukarıda anlatırım, anlatırım diye yazdığım tüm soruları aslında o bana soru olarak sorunca anlatırım, buradan yola çıkarak da katılımcı adayının bana soru sorarak konuyu açmasını sağlarım, benim bunu yapacak kadar, aklım, tecrübem ve zekâm vardır.

i)      Katılımcı adayı hizmetimden tatmin olacak ki bu kişi şirketimize müşteri olacak bunu asla unutmam.

j)      2013’de mesafeli satış ( çağrı merkezleri ve internet üzerinden de satış ) yapılacak bu durumda yukarıda saydığım hizmetler daha çok talep edilecek, buna göre kendi satış stratejimi oluştururum, gerekli bilgi düzeyine ulaşırım.

 

2013’e girerken, son söz ;

Yaşlanmanızı durduramazsınız ama yavaşlatabilirsiniz, yaşlılığınızı daha kaliteli hale de getirebilirsiniz, ‘Yarına Övgü ‘ bu amaçla kurulmuştur, Geleceği ve  Emeklilik döneminizi Planlamaya çalışır.

Amacım ve hepinize harekete geçmeniz için çağrım; çılgın ya da kötü niyetli bir yaklaşım için değil, ülke insanının gelecekteki yaşam kalitesine katkıda bulunmak, ‘ Emekliliğin Planlanması’ kavramının fark edilmesini sağlamak, danışmanlık hizmetinin kalitesini artırmak, kandırmadan gerçekleri anlatma, riskleri fark ettirme cesaretine ve öz güvenine sahip olmak teklifidir.

Saygılarımla,

R. Erman Dinçel

Kadıköy İstanbul, 16 Aralık Pazar